(بیروت) - دیده‌بان حقوق بشر امروز گفت در آستانه سالگرد اعتراضات سراسری که در سال ۲۰۲۲ کشور را در بر گرفتند، مقامات ایران حداقل دوازده فعال را دستگیر کرده و فشار بر مجموعه بزرگی از مخالفان مسالمت‌آمیز را افزایش داده‌اند. مقامات اعتراضات ضد حکومتی، که پس از مرگ مهسا (ژینا) امینی ۲۲ ساله در حبس گشت ارشاد ناقض حقوق بشر در ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲ آغاز شد، را با بی‌رحمی سرکوب کردند، صدها نفر را کشته، و هزاران معترض را دستگیر کردند.
بیدارزنی، یک گروه مستقل حقوق زنان، در ۱۶ اوت ۲۰۲۳ خبر داد که نیروهای امنیتی ایران به منزل عده‌ای یورش برده و ۱۲ نفر، از جمله ۱۱ مدافع حقوق زنان و یک فعال سیاسی را دستگیر کرده‌اند. بیدارزنی گزارش داد که دادسرا از ارائه هر گونه اطلاعاتی به خانواده‌ها درباره اتهامات بازداشت‌شدگان امتناع کرده است.
تارا سپهری‌فر، پژوهشگر ارشد ایران در دیده‌بان حقوق بشر گفت «مقامات ایران در آستانه سالگرد مرگ مهسا امینی به دستور کار مورد علاقه خود برای وارد کردن فشار حداکثری به مخالفان مسالمت‌آمیز بازگشته‌اند». او اضافه کرد «دستگیری خودسرانه دوازده فعال با هدف سرکوب نارضایتی عمومی از نقض حقوق و مصونیت مداوم است».
خبرگزاری تسنیم، که به سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب ایران نزدیک است، در ۱۷ اوت خبر داد که اداره کل اطلاعات استان گیلان بیانیه‌ای صادر کرده و گفته است که شبکه‌ای ۱۲ نفره را دستگیر کرده است که «در حال برنامه‌ریزی و اقدام برای دامن زدن به آشوب» بوده‌اند. این بیانیه گفت که مقامات رهبران این شبکه را - بدون ارائه هیچ مدرکی - به شرکت در دوره‌های «براندازی نرم» متهم کرده‌اند. مقامات اطلاعاتی و قضایی، در فرآیندهای قضایی که به شدت با معیارهای بین‌المللی فاصله دارند، مرتباً فعالان را به جرایم مبهم امنیت ملی متهم میکنند.
به گفته بیدارزنی، دوازده فرد دستگیر شده در ۱۶ اوت یاسمین حشدری از انزلی، نگین رضایی از فومن، شیوا شاه سیاه و واحده خوش سیرت از لاهیجان، و جلوه جواهری، زهرا دادرس، زهره دادرس، متین یزدانی، فروغ سمیع نیا، آزاده چاوشیان، و سارا جهانی و همسرش هومن طاهری، فعال سیاسی، هستند. جلوه جواهری و فروغ سمیع نیا در میان گروهی از مدافعان حقوق بشر بودند که در نوامبر ۲۰۱۶ یک کمپین پیشگیری از خشونت خانگی به راه انداختند. هر دو آنها پیش از این در دسامبر ۲۰۱۹ دستگیر شده بودند.
در طی هفته گذشته در سراسر کشور نیز مقامات فعالان دیگر را احضار و دستگیر کرده‌اند. خبرگزاری مجموعه فعالان حقوق بشر (هرانا) در ۱۷ اوت خبر داد که مقامات در استان گیلان مهسا بصیر توانا، خواهر مهران بصیر توانا که طی اعتراضات ضد دولتی ۲۰۲۲ کشته شده بود، را دستگیر کرده‌اند. هرانا همچنین خبر داد که در روز ۱۶ ماه اوت، مأموران اطلاعاتی یک بلاگر سفر، الهه عسگری، را دستگیر و به زندان اوین منتقل کرده‌اند. او به اداره گذرنامه مراجعه کرده بود تا برای باز پس گیری پاسپورت ضبط شده‌اش تلاش کند.
به نقل از کانال تلگرام یک انجمن دانشجویی مستقل، مسئولان دانشگاه‌های امیرکبیر، علامه طباطبایی، و خواجه نصیر، عده‌ای از دانشجویان را به کمیته‌های انضباطی دانشگاهشان ارجاع داده‌اند.
در هفته‌های اخیر مقامات همچنین سرکوب خود علیه اقلیت مذهبی جامعه بهایی را افزایش داده‌اند. به گفته جامعه جهانی بهایی، در ۱۳ اوت مقامات یازده شهروند بهایی از جمله جمال‌الدین خانجانی ۹۰ ساله، رهبر سابق جامعه بهایی که ده سال در زندان سپری کرده است، و همین‌طور دخترش ماریا خانجانی را دوباره دستگیر کرده‌اند.
مقامات ایرانی همچنین به دنبال جلوگیری از برگزاری مراسم یادبود توسط خانواده‌های بعضی از معترضان کشته‌شده در ۲۰۲۲ بوده‌اند. بی‌بی‌سی فارسی در ۱۴ اوت خبر داد که مقامات خانواده کشته‌شدگان در اعتراضات را تحت فشار گذاشته‌اند تا از برگزاری مراسم یادبود برای عزیزانشان اجتناب کنند.
در ماه‌های اخیر مقامات ایران همچنین فعالانی را احضار، دستگیر، و محکوم کرده‌اند که تنها چند ماه پیش مورد عفو قرار گرفته و از زندان آزاد شده بودند.
سپهری‌فر گفت «اعتراضات خیابانی شاید کاهش یافته باشند، اما مقامات به سرکوب خود ادامه می‌دهند و مدافعان باسابقه حقوق بشر و جامعه مدنی را هدف گرفته‌اند». او اضافه کرد« دولت‌های عضو سازمان ملل که با ایران مراوده دارند باید وضعیت بد مدافعان حقوق بشر را در مرکز تعاملات خود قرار دهند».
